Bieszczady - Wycieczki w dolinie górnego Sanu

• Rodzaj: przewodnik turystyczny
• Rok wydania: 2019
• Wydanie: 1
• Format: 120 x 210 mm
• Objętość: 160 stron

"Bieszczady – wycieczki w dolinie górnego Sanu" to kolejna publikacja w naszej kolekcji poświęcona Bieszczadom – tym razem zachęcająca do odwiedzenia tzw. bieszczadzkiego worka. To najdalej na południowy-wschód wysunięty obszar Polski, ograniczony od południa i wschodu granicą z Ukrainą. Rejon dziki, pełen nieokiełznanej przyrody i śladów dawnej historii. Jeszcze sto lat temu tętniło tu życie, w okresie PRL teren ten był praktycznie niedostępny. Dziś przeżywa swój wielki turystyczny renesans. O Mucznem głośno jest w całym kraju, a do „wymarzonego grobu hrabiny“ i źródeł Sanu ciągną rzesze spragnionych przygody turystów. Rozmiłowanych w poznawaniu natury przyciąga zagroda pokazowa żubrów, a narciarzy – licznie przygotowywane zimą trasy biegowe. Przewodnik autorstwa prawdziwych znawców Bieszczadów – Edwarda Marszałka i Stanisława Orłowskiego, pełen jest ciekawostek i nieznanych wcześniej faktów historycznych. Towarzyszą mu propozycje wycieczek pieszych, tras rowerowych i narciarskich. Całość wzbogacają szczegółowe mapy i zdjęcia. Na końcu dodatek w postaci albumu fotograficznego. Serdecznie polecamy!

Wybrane fragmenty przewodnika:

Bieszczadzki worek”, „koniec Polski” lub „koniec świata” – takie m.in. nazwy dla lewej strony doliny górnego biegu Sanu można znaleźć w różnych opracowaniach, ale trudno doszukać się zwartego przewodnika po tym zakątku kraju. Dlatego właśnie podjęliśmy wyzwanie, by zgromadzić w jednej publikacji wiadomości istotne dla turysty poszukującego wrażeń w tej naprawdę niezwykłej okolicy.

Pamiętnikarz Marcin Smarzewski  z wycieczki do źródeł Sanu pozostawił w swoim pamiętniku taki zapis: „W Siankach wynurza się spośród skalistych odłamów San nasz, ale tak skromnie, że ledwie podeszwę zamaczasz. Gdy brat Dniestr ku wschodowi pomyka, San na zachód w objęcia Wisły spieszy (...) rosnąc stale w objętość i siłę, a w chwilach zuchwałej buty (wylewów) garnie do siebie co znajdzie i dosięgnie; rwie lasy, gościńce i mosty, spływają domy i wioski całe wyprawiając się Wisłą do Bałtyku”.

Ta duża niegdyś wieś – podzielona dziś między dwa państwa – stanowiła do II wojny św. ważne centrum ruchu turystycznego w tej części Bieszczadów.

Po zachodniej stronie Sanu wieś istniała do 2 VI 1946 r. Dzień wcześniej weszło tutaj wojsko i rankiem dnia następnego polecono mieszkańcom spakować dobytek i przez Tarnawę Niżną wysiedlono ich na wschód, przekazując stronie radzieckiej. Sowieci wywieźli ich wraz z przesiedleńcami z Sokolików Górskich, częścią mieszkańców Tarnawy Niżnej i Łokcia do wsi Chłopy (dziś Peremożne) k. Komarna na Ukrainie.

Do 1939 r. zbudowano tutaj aż 10 domów letniskowych, 6 pensjonatów, 3 luksusowe schroniska i liczne kwatery prywatne oferujące łącznie ponad 2 tys. miejsc noclegowych!

W 1946 r. znad górnego Sanu wysiedlono wszystkie wsie – ponad 8 tysięcy mieszkańców. W opustoszałej nadsańskiej dolinie zarosły drogi, spłonęło i zawaliło się ok. 1300 domostw, zniszczeniu uległy drewniane cerkwie, pozapadały się mostki na potokach, zdziczały sady, a pola uprawne zmieniły się w nieprzebyte gąszcze chwastów. Po kilkunastu latach jedynie puste oczodoły „studni-pułapek” wskazywały miejsca, gdzie niegdyś kwitło

Dolina górnego Sanu, jak zresztą spore połacie Bieszczadów i Beskidu Niskiego, została w sposób wtórny i przymusowy odstąpiona naturze przez człowieka. Na przestrzeniach niegdyś zagospodarowanych i przeludnionych mogły znów zadomowić się dzikie zwierzęta. To rzadkie zjawisko we współczesnej Europie. Znakomite warunki znalazły tu zwłaszcza duże ssaki: niedźwiedź brunatny, wilk, ryś, jeleń, zaś w latach 60. przywędrowały żubry. To również jedne z nielicznych terenów, gdzie dość często obserwuje się żbika.

W latach 1975–1981 dolinę górnego Sanu od Mucznego aż po Sianki przejął Urząd Rady Ministrów PRL dla celów łowieckich członków rządu i gości dewizowych. Dla nich to adaptowano i przebudowano w Mucznem trzypiętrowy hotel, kilka osad leśników, dwa budynki drewniane. życie. W tym czasie tylko nieliczni

2 czerwca 1946 r., podczas ostatniego etapu akcji przesiedleńczej, ludność wysiedlono na wschód do wsi Chłopy (Peremożne) k. Komarna w USRR (Sowieci osiedlili tam także mieszkańców Sianek, Sokolik Górskich i Łokcia). Pozostawiona zabudowa i cerkiew uległy zniszczeniu.